[ Pobierz całość w formacie PDF ]
CIA
Ł
O CZ
Ł
OWIEKA 21
Jelito cienkie
I
Dwunastnica, jelito czcze
i kr
ê
tnica tworz
¹
jelito cienkie.
Tam w
ł
a
œ
nie uk
ł
ad trawienny
otrzymuje po
¿
ywienie z
¿
o
ł¹
dka,
rozk
ł
ada je i przekazuje
do krwiobiegu.
Jelito cienkie - na
rysunku przedsta-
wione w odniesieniu
do innych narz
¹
dów
trawiennych - wype
ł
-
nia wi
ê
ksz
¹
cz
êœæ
jamy brzusznej.
Œ
ciany 6 metrowej,
zwini
ê
tej rurki s
¹
zbudowane z btony
œ
luzowej i dwóch
warstw komórek
mi
êœ
niowych.
9
i
I
W
elito cienkie stanowi cz
êœæ
przewodu tra-
I wiennego.
ł¹
cz
¹
c
¹
¿
o
ł¹
dek z jelitem gru-
mW bym. Jest to mi
ê
kka, elastyczna rurka zbu-
dowana z mi
êœ
ni i b
ł
ony
œ
luzowej,
œ
ci
œ
le zwini
ê
ta
w jamie brzusznej
,
maj
¹
ca po rozwini
ê
ciu oko
ł
o
6 m. Jelito cienkie sk
ł
ada si
ê
z trzech cz
êœ
ci: dwu-
nastnicy, jelita czczego i kr
ê
tnicy . Dwunastnica
"
siona surowicza
PT
diona
œ
luzowa
Kosmki
a pod
œ
luzówkowa
Mi
êœ
niówka
1/ -
Mi
êœ
niówka
Kosmek jelitowy
w przekroju.
Wida
æ
sie
æ
naczy
ñ
w
ł
osowatych, przez
które przenikaj
¹
produkty bia
ł
kowe
i w
ê
glowodany.
siec naczy
ñ
w
ł
osowatych
'
-
i - -.-
Zwieracz
sd
¿
wiermka
Komórki kubkowe
Naczynie
mleczowe
i
Naczynie
:
htonne
Dwunastnica
1
Jelito czcze
jento siepe
V
,
Kr
ê
tnica
s
mi
êœ
ni
warstwy
yia Gruczot jelitowy
t
ê
tnica
M1
65
X
21 JELITO CIENKIE
Przekrój tkanki
pobranej z jelita
cienkiego myszy,
ukazuje pojedynczy
kosmek powi
ê
kszo-
ny 1000 razy.
Zewn
ê
trzna
powierzchnia jest
pofa
ł
dowana w celu
zwi
ê
kszenia
o powierzchni
i wch
ł
aniania.
<
o
a Rezultatem tej tak zwanej rytmicznej segmenta- s
ffi cji
,
odbywaj
¹
cej si
ê
oko
ł
o 12-I6 razy na minut
ê
,
jest jakby rozhu
œ
tanie p
ł
ynnej masy znajduj
¹
cej
f
Na tym zdj
ê
ciu
rentgenowskim
wida
æ
zwoje jelita
cienkiego. Pacjent
z podejrzeniem
choroby ukfadu
pokarmowego otrzy-
muje siarczan baru,
dzi
ê
ki któremu
jelito jest widoczne
z wszystkimi
szczegó
ł
ami.
r
.
/
<
i
ma kszta
ł
t litery C i jest przytwierdzona do tylnej
cz
êœ
ci brzucha za pomoc
¹
warstwy otrzewnej
(b
ł
ony, która wy
œ
cie
ł
a jam
ê
brzuszn
¹
), inne cz
ê
-
œ
ci s
¹
umieszczone w lu
Ÿ
nym fa
ł
dzie otrzewnej,
zwini
ê
te w
œ
rodkowej cz
êœ
ci jamy brzusznej.
si
ê
w jelicie.
Jednocze
œ
nie mi
êœ
nie pod
ł
u
¿
ne na zmian
ê
kur-
cz
¹
si
ê
i rozlu
Ÿ
niaj
¹
tak zwanymi ruchami waha-
d
ł
owymi: w rezultacie tre
Ͼ
¿
o
ł¹
dka dok
ł
adnie
miesza si
ê
z sokami trawiennymi jelita. Nast
ê
pnie
ta mieszanina zostaje przepchni
ê
ta w dó
ł
jelita
cienkiego przez ruchy perystaltyczne - fale skur-
czów przep
ł
ywaj
¹
ce od dwunastnicy do kr
ê
tnicy.
W normalnych warunkach nie zdajemy sobie
sprawy z pracy jelit, ale po zjedzeniu wyj
¹
tkowo
obfitego posi
ł
ku mo
¿
e pojawi
æ
si
ê
wra
¿
enie,
¿
e
co
œ
nam je rozpycha, a w razie zatrucia pokarmo-
wego najprawdopodobniej poczujemy gwa
ł
towne
i bolesne skurcze. Wymioty i biegunka, dwa
g
ł
ówne objawy zatrucia pokarmowego, to reakcje
na podra
¿
nienie
¿
o
ł¹
dka i jelita spowodowane
toksycznymi substancjami.
Miazga pokarmowa, która przechodzi z
¿
o
ł¹
d-
ka do dwunastnicy, zawiera kwas solny i enzymy
potrzebne do roz
ł
o
¿
enia du
¿
ych cz
¹
steczek po
¿
y-
wienia; substancje te sprawiaj
¹
,
¿
e tre
Ͼ
¿
o
ł¹
dka
jest bardzo kwa
œ
na. Ta kwasowo
Ͼ
jest zneutrali-
zowana przez wydzieliny jelita cienkiego zawie-
raj
¹
ce substancje zasadowe - dwuw
ê
glany. Nie-
które z tych wydzielin pochodz
¹
ze specjalnych
komórek w
œ
ciance jelita, inne s
¹
produkowane
w trzustce i woreczku
¿
ó
ł
ciowym. Zadaniem ich
wszystkich jest dalsze rozk
ł
adanie pokarmu na
bardzo ma
ł
e cz
¹
steczki, które nast
ê
pnie mog
¹
zosta
æ
wch
ł
oni
ê
te do krwiobiegu przez
œ
cianki
jelita cienkiego.
Kosmki jelitowe
Budowa jelita cienkiego sprawia
,
¿
e organizm
bardzo skutecznie wch
ł
ania sk
ł
adniki od
¿
ywcze
.
Chocia
¿
œ
cianki jelita s
¹
cienkie, maj
¹
pofa
ł
do-
wan
¹
struktur
ê
jak w
¹¿
od odkurzacza
,
dzi
ê
ki
czemu wewn
ê
trzna powierzchnia jelita zostaje
znacznie zwi
ê
kszona. Ta wewn
ê
trzna strona po-
siada palcowate struktury, zwane kosmkami jeli-
towymi, które stercz
¹
do wewn
¹
trz i przypomi-
naj
¹
troch
ê
meszek na aksamicie. Pojedyncze
komórki, które znajduj
¹
si
ê
na wierzchu kosm-
ków, maj
¹
w
ł
asne kosmki, zwane mikrokosmka-
mi, które jeszcze bardziej zwi
ê
kszaj
¹
powierzch-
ni
ê
wewn
ê
trzn
¹
s
ł
u
¿¹
c
¹
do wch
ł
aniania pokarmu.
U osoby*doros
ł
ej ca
ł
kowita powierzchnia we-
wn
ê
trzna jelita cienkiego wynosi ponad 16
.
5 met-
ra kwadratowego.
Ma
ł
e cz
¹
steczki powsta
ł
e w wyniku procesu
rozk
ł
adu w
ê
glowodanów i bia
ł
ek wnikaj
¹
do
komórek znajduj
¹
cych si
ê
na brzegach kosmków.
Nast
ê
pnie w
ê
druj
¹
do male
ñ
kich naczy
ñ
w
ł
oso-
watych. a potem do ma
ł
ych naczy
ñ
krwiono
œ
nych
przechodz
¹
cych w wi
ê
ksze naczynia, i ostatecz-
nie w
¿
y
łê
w
¹
trobow
¹
wrotn
¹
.
¯
y
ł
a w
¹
trobowa
wrotna prowadzi do w
¹
troby
,
gdzie odbywaj
¹
si
ê
kolejne etapy procesu rozk
ł
adu, i dopiero wtedy
cz
¹
steczki pokarmowe ostatecznie docieraj
¹
do
innych komórek organizmu.
Nawil
¿
ony i prze
¿
uty
Oko
ł
o 90% zjadanego po
¿
ywienia jest wch
ł
ania-
ne do krwiobiegu z jelita cienkiego. Na tym eta-
pie trudno by
ł
oby rozpozna
æ
posi
ł
ek, jaki wcze-
œ
niej le
¿
a
ł
na talerzu - zosta
ł
przesi
¹
kni
ê
ty
œ
lin
¹
i prze
¿
uty z
ê
bami, pó
Ÿ
niej przez prze
ł
yk dosta
ł
si
ê
do
¿
o
ł¹
dka, gdzie soki trawienne roz
ł
o
¿
y
ł
y go
do postaci rzadkiego p
ł
ynu zwanego tre
œ
ci
¹
¿
o-
ł¹
dka. Nast
ê
pny etap podró
¿
y posi
ł
ku przez uk
ł
ad
pokarmowy to kilka godzin, w czasie których
przechodzi on przez jelito cienkie.
Kiedy miazga pokarmowa zostanie ju
¿
dok-
ł
adnie zmieszana i roz
ł
o
¿
ona w
¿
o
ł¹
dku, musi
przej
Ͼ
przez w
¹
skie przej
œ
cie, zwane zwiera-
czem od
Ÿ
wiernika, do dwunastnicy, gdzie znowu
jest mieszana za pomoc
¹
skurczów
œ
cianek mi
ê
-
œ
niowych. Jak tylko pokarm dostaje si
ê
do jelita
cienkiego, okr
ê¿
ne mi
êœ
nie najpierw kurcz
¹
si
ê
i dziel
¹
jelito na segmenty. Inne mi
êœ
nie znajdu-
j
¹
ce si
ê
mi
ê
dzy tymi segmentami równie
¿
si
ê
wtedy kurcz
¹
, tworz
¹
c jeszcze mniejsze segmen-
ty, po czym rozlu
Ÿ
nia si
ê
pierwszy zestaw mi
êœ
ni.
Wchtanianie t
ł
uszczów
Pokarmy t
ł
uste nie przenikaj
¹
bezpo
œ
rednio do
krwiobiegu. lecz s
¹
wch
ł
aniane przez specjalne
przej
œ
cia w kosmkach zwane naczyniami mleczo-
wymi. Naczynia mleczowe s
¹
cz
êœ
ci
¹
uk
ł
adu lim-
fatycznego, z którego sk
ł
adniki od
¿
ywcze prze-
chodz
¹
do krwiobiegu, bez poddania si
ê
dalszym
procesom rozk
ł
adu w w
¹
trobie.
Znalaz
ł
szy si
ê
w krwiobiegu sk
ł
adniki pokar-
mowe maj
¹
ju
¿
tak
¹
form
ê
, w której mog
¹
pos
ł
u-
¿
y
æ
do budowy bardziej z
ł
o
¿
onych cz
¹
steczek
potrzebnych do utrzymania organizmu przy
¿
yciu
i w dobrym zdrowiu. Na przyk
ł
ad podczas ich
syntezy z tlenem powstaje woda, dwutlenek w
ê
g-
la i sk
ł
adniki uboczne zawieraj
¹
ce azot, a ponadto
wydziela si
ê
energia potrzebna do wykonywania
ruchów oraz regeneracji organizmu. Niepotrzeb-
g
,
ne pozosta
ł
o
œ
ci przechodz
¹
przez jelito grube.
| z którego zostaj
¹
wydalone na zewn
¹
trz.
Karykatura b
ê
d
¹
ca dzie
ł
em XIX-wieczne-
go rysownika. Trudno
œ
ci z trawieniem zawsze
by
ł
y
Ÿ
ród
ł
em bólu dla dotkni
ê
tych nimi osób,
| ale chwilowo zdrowi szcz
êœ
liwcy zazwyczaj
s wykorzystywali t
ê
okazj
ê
do
œ
miechu.
raf
E
v
i
Ÿ
kw>i
7
4
/ .
Itr md
-
<2*
es*
66
Cia
ł
o cz
ł
owieka 26 - KOMÓRKA Cia
ł
o cz
ł
owieka 22 - JELITO GRUBE
patrz tak
¿
e
[ Pobierz całość w formacie PDF ]