[ Pobierz całość w formacie PDF ]
ĆWICZENIE22
Opracowała:
MagdalenaMądrzejewska
Koramózgu
Uczłowiekaok.90%korystanowikoranowaizocortex,a10%kora
staraallocortex.
koranowaizocortex
korastaraallocortex
6warstw
polarecepcyjne:
somatosensoryczne,wzrokowe,
słuchowe,
koraruchowa
3warstwy
korawęchowa
układlimbiczny
1.Warstwowabudowakory
Koranowazbudowanajestz6warstw.Najpierwkształtująsięwarstwy
głębokieV,VI,anastępniepowierzchowneIV,III,II.WtrakcieŜycia
płodowego,wkorze,powstająogromneilościneuronów,którepotem
nawetw80%ulegająapoptozie.
Kolejnewarstwykorynowejto:
I warstwadrobinowa
II warstwaziarnistazewnętrzna
III warstwapiramidowa
IV warstwaziarnistawewnętrzna
V warstwapiramidowawewnętrzna
VI warstwawielokształtna
Jednostkąfunkcjonalnąsąkolumny
,któresąfragmentamiprostopadłymi
dopowierzchnikory,tworzącymiwspólnepołączeniaireagującyminaten
samtypbodźca.
ZróŜnicowaniecytoarchitektonicznekorynowej:
koraheterotypowa,tworząca
korahomotypowatworząca
polaprojekcyjne
polaasocjacyjne
2.CytoarchitektonicznypodziałwgBrodmanna
PoszczególneobszarykorynowejróŜniąsięznacznieodsiebiepod
względembudowykomórkowej.Wzwiązkuztymwyodrębniono
kilkadziesiątobszarówokreślanychjakopolacytoarchitektoniczne.
PowszechnieprzyjąłsiępodziałBrodmanna(rys.2.1)
Korahomotypowaasocjacyjna
.
Znajdujesięwtrzechmiejscachwpłacieczołowym,przedniej
częścipłataskroniowegoiwtylnychpartiachmózgu.KaŜdeztychpólma
niecoodmiennąfunkcję.Uszkodzeniaokolickojarzeniowychprowadządo
agnozjiiapraksji.
Koraasocjacyjnaczołowa
najbardziejzłoŜoneczynnościintelektualne,
uczuciowośćwyŜsza.Uszkodzeniaprowadządozmianosobowości.MoŜe
ulectakŜezaburzeniupamięćświeŜa.
Koraskroniowaprzednia
jesttomagazynpamięcitrwałej,mającyliczne
połączeniazhipokampem.
Koraasocjacyjnaciemieniowopotylicznoskroniowa
,ogólniesątopola
drugoitrzeciorzędowezwiązanezczuciemsomatycznym.Docierajątu
informacjezpierwszorzędowychpólczuciowych,orazzinnychukładów
czynnościowych,poczymnastępujekojarzenieróŜnychbodźcówzesobą
nawzajem.
Koraheterotypowa
projekcyjna
.
koraczuciowa
somatosensoryczna(pola1,2,3)
zlokalizowananazakręcie
zaśrodkowymipłaciku
okołośrodkowym,odbiera
informacjeczuciowe(czucie
eksteroreceptywne,
proprioreceptywne,
interoreceptywne)zprzeciwległej
połowyciała
korasłuchowa(pole41)
znajdujesięnazakrętach
skroniowychpoprzecznych,
odbierainformacjeczuciowezobu
Rys.2.1polacytoarchitektoniczneuszu
Brodmanna
korawzrokowa(pole17)
znajdujesięnabruździeostrogowej,
charakteryzujejąobecnośćwyraźnegoprąŜkaistotybiałej(prąŜekVicq
d’Azyra),odbierainformacjewzrokowezprzeciwległychpołówekpola
widzeniaobuoczu.
koraruchowa(pole4,6,4s)
znajdujesięwtylnejczęścizakrętu
przedśrodkowegoitylnejczęścipłacikaokołośrodkowego.Istnieje
wyraźnalokalizacjaczynnościowa,przedstawianazwyklewpostaci
zniekształconegoczłowieczka(homunculus)organizacjasomatotopowa.
(rys.2.2)PrzyczymnajniŜejnapowierzchnigórnobocznejleŜąośrodki
ruchowedlamięśnitwarzy,języka,gardła,następniewyŜejznajdujesię
obszarreprezentacjimięśnidystalnychkończynygórnejiręki.Wczęści
przyśrodkowejpółkuliznajdujesięreprezentacjaruchowaczęścidystalnej
kończynydolnej.
Rys.2.2Homunculus
•
pierwszorzędowaokolicaruchowa(pole4)
- reprezentacja proporcjonalna do precyzji wykonywanych ruchów
- steruje ruchami kończyn po stronie kontrlateralnej
- główny efektor ruchu (z warstwy 5. włókna dróg piramidowych
najgrubsze, najszybsze), kolumny działają jako osobne moduły sterujące mm.
synergistycznymi, kodują kierunek ruchu.
•
dodatkowepoleruchowepowyŜejgórnegobrzegubruzdy
obręczy
.
-
większość projekcji kieruje do I rzędowej kory ruchowej
- steruje złoŜonymi ruchami (ruchami wymagającymi jednoczesnego
zaangaŜowania obu kończyn, koordynuje złoŜone czynności ruchowe)
- uczestniczy w planowaniu złoŜonych sekwencji ruchów (wyobraŜenie
•
okolicaprzedruchowa(pole6)
- koordynuje skurcze mięśni osiowych i proksymalnych w trakcie
wykonywania ruchów
ruchu)
- neurony tej okolicy aktywują mm. szybciej niŜ pole 4
- zaangaŜowana w planowanie
- wysyła aksony do: drogi korowo – rdzeniowej, prąŜkowia,
przyśrodkowego systemu zstępującego
3.NastępstwauszkodzeńróŜnychokolickorymózgu
Agnozjesątotrudnościwrozpoznawaniuprzedmiotówiosób,pomimoiŜ
informacjeczuciowe,takiejaknp.wzrokowe,słuchowe,docierajądokory
prawidłowo.
agnozjawzrokowachorywidzi,leczniepotrafirozpoznaćwidzianego
przedmiotu.NatomiastmoŜerozpoznaćnapodstawiedotyku,lub
uŜywającinnegozmysłuniŜwzrok.
agnozjadotykowa(astereognozja)niemoŜnośćrozpoznaniaprzedmiotu
dotykiem
agnozjasłuchowaniemoŜnośćrozróŜnianiadźwięków,występuje
stosunkoworzadko
ApraksjajesttoniemoŜnośćwykonaniaokreślonychczynnościruchowych
mimobrakuniedowładówczyniezborności.
apraksjatwarzyniemoŜnośćwykonywaniaruchówtwarzy
apraksjawyobraŜeniowautrataumiejętnościposługiwaniasię
przedmiotami
4.Ośrodekmowyidominacjapółkul.
Półkuladominująca(analitycznanajczęściejlewa),jest
wyspecjalizowanawfunkcjachanalitycznych,atakŜejestodpowiedzialna
zaczynnościzwiązanezmową.Drugapółkula(rozpoznającanajczęściej
prawa)jestodpowiedzialnazaanalizowaniezwiązkówczasowo
przestrzennych,koraprawejpółkulijestnajczęściejodpowiedzialnaza
percepcjetrójwymiarowychstosunkówprzestrzennych,umiejętności
związanezmuzykąorazprozodię.
Lokalizacjamowy
UosóbpraworęcznychośrodkimowyznajdująsięprzewaŜniewlewej
półkuliinaodwrót.Dlategowłaśnietepółkulenazwanodominującą.
Ośrodkimowy:
•
ośrodekruchowymowy(Broca)znajdującysięwzakręcie
czołowymdolnym
•
ośrodekczuciowymowy(Wernickego),zlokalizowanywtylnej
częścizakrętuskroniowegogórnegoipłacikuciemieniowymdolnym
•
ruchypisarskieręki(powyŜejośrodkaBroca)
•
ośrodekwzrokowymowy(rozpoznawanieznakówpisarskich,dotyłu
odośrodkaWernickego)
Afazjaruchowa
(Broca)jestwywołanauszkodzeniemośrodkaBrocai
prowadzido
utratylubupośledzeniamówieniaprzyzachowanymrozumieniumowy
pojawianiesięnieprawidłowychformgramatycznych(agramatyzm),
zniekształcaniesłów(parafazje)
choryprzewaŜniezdajesobiesprawęzupośledzenia
Afazjaczuciowa
(Wernickego),związanazuszkodzeniemośrodka
Wernickego,naskutek,którejchory:
maobniŜonerozumieniemowy
mówibardzoszybko,uŜywającniewłaściwychsłówipopełniającliczne
błędy
najczęściejniezdajesobieztegosprawy
Częstomamydoczynieniazafazjąmieszaną.
Lateralizacjafunkcjiwmózgumaswojekonsekwencje.Wprzypadku
uszkodzeńpółkulidominującej(lewej)dochodzinajczęściejdozaburzeń
mowy.Chorzycinajczęściejzdająsobiesprawęzwłasnegokalectwaisą
przygnębieni.
Wprzypadkuuszkodzeńpółkuliniedominującej(prawej)powstająagnozje
iapraksje.
jednostronnanieuwagaipomijaniechoryignorujebodźcepochodzącez
przeciwnejdouszkodzeniapołowyciała,lubnawetotoczenia.
problemyzrozróŜnianiememocjiuinnychludzi
prozopagnozjaczylinierozpoznawanietwarzy
Chorzyzuszkodzeniamipółkulirozpoznającejwydająsiębyćwdość
beztroskim,awręczeuforycznymnastroju.
Wprzypadkuhemisferektomiiudzieci,ichmózgisąnatyleplastyczne,Ŝe
półkula,którapozostałajestwstanieprzejąćfunkcjebrakującejczęści.
5.Zasadylokalizacjifunkcjiwkorzemózgowej
Lokalizacjafunkcjiwkorzemacharakter:
•
kontrlateralny(przeciwstronny),czylikoralewejpółkulikontroluje
funkcjeprawejczęściciała(sąwyjątkinp.korasłuchowa
otrzymującainformacjeobustronnie).
•
odwróceniewertykalne(pionowe)poleganabardziej
wewnętrznympołoŜeniureprezentacjidystalnychczęściciała(np.
reprezentacjamięśnikończyndolnychnapowierzchni
przyśrodkowej),azewnętrznymproksymalnych(np.reprezentacja
głowy,językanapowierzchnigórnobocznej).
•
reprezentacjajestsomatotopowa(topograficznap.homunculus).
Ponadtosomatotopowareprezentacjaciałaopróczzakrętu
zaśrodkowego,znajdujesiętakŜewkorzegórnejidolnej
powierzchnimóŜdŜku.
•
reprezentacjakorowajestniewspółmiernadowielkości
narządówizaleŜyodgęstościzakończeńnerwowychwdanym
organie.Język,czyustajakostrukturydobrzeunerwionebędą
miaływiększąreprezentacjękorowąniŜnp.plecy.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]